Arrival (2016)

Đạo diễn: Denis Villeneuve

Kịch bản: Eric Heisserer

Diễn viên chính:

Amy Adams trong vai TS. Louise Banks

Jeremy Renner trong vai Ian Donnelly

Tác giả: Brian Tallerico

Người dịch: Nguyên Thảo

Đã có nhiều bài viết về sự nổi lên của những câu chuyện riêng tư kể bằng thể loại kinh dị - như trong các phim như "It Follows", "The Witch" và "The Babadook", nhưng trào lưu kể chuyện theo kiểu tương tự trong các phim khoa học viễn tưởng cũng thú vị không kém. Trong vài năm gần đây, phim khoa học viễn tưởng không chỉ khám phá năng lực du hành vũ trụ hay tương lai hậu khải huyền, mà còn như một cách giải quyết những vấn đề phổ quát của nhân loại, hơn là những câu chuyện phiêu lưu kiểu vị lai. Cùng với các phim như "Gravity", "Interstellar" hay "The Martian" là "Arrival" - bộ phim cảm động đầy tham vọng của đạo diễn Denis Villeneuve. "Arrival" kể về ngày vũ trụ thay đổi vĩnh viễn, nhưng vẫn tập trung vào một câu chuyện riêng rẽ - thậm chí khi phim mở rộng ra tầm thế giới. Bộ phim tập trung vào nỗi buồn, thời gian, sự giao tiếp và lòng trắc ẩn hơn là vào nhịp phim cực nhanh, và đó là một bộ phim đặt ra những câu hỏi. Bằng cách nào chúng ta tiếp cận những điều khiến ta sợ hãi? Tại sao giao tiếp bằng ngôn ngữ - chứ không phải bằng hành động - lại quan trọng đến thế? Cảnh cuối của "Arrival" chạm đến những ý tưởng lớn về cuộc đời mà tôi không tiết lộ ở đây, nhưng có lẽ khán giả nên hiểu rằng phim của Villeneuve không phải dạng phim làm hài lòng số đông kiểu "The Martin" - bộ phim của Ridley Scott đoạt giải thưởng lớn LHP Toronto năm ngoái. “Arrival” là dạng phim ra đời để vừa thách thức khán giả, vừa gây xúc động và buộc khán giả phải nói về nó. Trong phần lớn thời lượng, bộ phim đã thành công.

Amy Adams đã có màn hóa thân tự tin và ấn tượng trong vai Louise, một chuyên gia ngôn ngữ học được mời đến vào ngày 12 UFO xâm nhập quỹ đạo Trái Đất. Ngược với những thông tin được tiết lộ với công chúng - thoạt tiên là không nhiều thông tin về bất cứ điều gì - các nhà cầm quyền trên thế giới đã tiến hành tiếp xúc với các sinh vật bên trong, những sinh vật trông hơi giống con bạch tuộc bị một năng lượng bậc cao nén lại bằng cánh tay khổng lồ. Làm việc với quân đội và một nhà khoa học tên Ian (Jeremy Renner đóng), Louise tìm kiếm câu trả lời cho một câu hỏi cực kỳ đơn giản: Bạn muốn gì? Những kẻ Heptapods - như chúng cuối cùng được gọi - “nói” bằng thứ âm thanh thỉnh thoảng vang dội như tiếng cá voi, nhưng Louise nhanh chóng hiểu rằng chữ viết chính là cách để giao tiếp, dù cô phải giải mã thứ chữ phức tạp mà các vị khách ngoài hành tinh “viết”. Khi cô càng lúc càng tiến tới gần việc có thể trả lời câu hỏi sống còn theo cách mà cô hiểu nó, sự lo lắng của thế giới càng tiếp diễn. Liệu bản năng tự vệ của con người có thể thức dậy trước khi các nhà khoa học và các vị lãnh đạo có thể tìm cách để chống lại?

Lousie cũng có góc tối trong đời. Những cảnh mở màn kể chi tiết về sự ra đời, cuộc đời ngắn ngủi và cái chết của một đứa trẻ. Qua đó, Adams khắc họa một Louise với mạch ngầm cảm xúc ấn tượng và giản dị - điều hết sức cần thiết cho thành công của phim. “Arrival” là một phim đôi chỗ có thể khô khan, nhưng có Adam để "chống đỡ" cả bộ phim. Hình ảnh trong phim của Villeneuve không đặc biệt nặng về kỹ xảo CGI – nên cho phép Adams làm việc theo cách có thể thuật lại được. Có quá nhiều ý nghĩ xuất hiện trong lòng và trong tâm trí nhân vật, đặc biệt là trong những cảnh thắt nút cuối phim, với nó Adams có thể đã thất bại, nhưng thực chất đây một trong những phim khoa học viễn tưởng tinh tế và hướng nội nhất mà tôi từng đuợc xem. Một trong những minh chứng rõ ràng nhất cho thành công của "Arrival" là khán giả sẽ nhớ gương mặt Adams - chứ không phải thiết kế con tàu vũ trụ hay các sinh vật ngoài hành tinh ấn tượng.

Trong các tác phẩm gần đây, Villeneuve hiểu tầm quan trọng của việc xây dựng một ê kíp tài năng. Với “Arrival”, hai trong số những yếu nhân không thể phủ nhận của bộ phim là nhà quay phim Bradford Young, thiên tài đã quay "Selma" và "A Most Violent Year" và nhà soạn nhạc Jóhannsson. Jóhannsson cũng là nhân vật quan trọng trong nhịp điệu đầy cảm xúc của bộ phim, tạo không khí căng thẳng ở nửa đầu phim và dòng sóng ngầm cảm động ở cảnh cuối cùng. Young có cách tiếp cận trực quan và đẹp đẽ, sử dụng thế giới tự nhiên để dựng nên câu chuyện phi tự nhiên chân thật này. Có lẽ không cần nhắc tới vai trò người kể chuyện của Louise, nhưng chúng ta phải đánh giá cao hình ảnh đứa trẻ chạy ngang qua cánh đồng. Hình tượng đứa trẻ rất đáng yêu, không như kỹ thuật quay phim bom tấn thô ráp thường thấy trong phim khoa học viễn tưởng. Quan trọng hơn, ở “Arrival”, kỹ thuật quay mang lại cảm giác mọi yếu tố đều từ một điểm nhìn - kỹ thuật điện ảnh, hướng nhìn, diễn xuất, nhạc phim... thay vì “bom tấn trong xưởng” như chúng ta thấy gần đây.

Tuy nhiên, "Arrival" hơi chùng xuống ở đoạn giữa - điều này có thể khiến phim mất một số khán giả. Cảnh "tiếp cận đầu tiên" đầy tự tin và những cảnh đầy mục đích có liên hệ với chủ đề cuối cùng của bộ phim tham vọng một cách ấn tượng, nhưng nhịp phim "Arrival" khá loãng ở phần giữa, khiến khán giả chú ý đến sự khô khan của phim trên tổng thể. Áp lực không tiết lộ điều gì để duy trì giá trị bất ngờ của nút thắt ở cảnh cuối cùng quy định quyết định của người kể chuyện trong phần giữa – chính phần này giữ khán giả ở vị trí người quan sát hành động của bộ phim, trong khi chúng ta sẵn sàng thành kẻ tham gia. Villeneuve là một đạo diễn tài năng, nhưng bộ phim này thiếu một “độ nóng” để có thể khiến phim vượt trội về mặt triết lý và chạm tới cảm xúc trong cảnh cuối cùng. Vì vậy, khán giản thường cảm thấy mình đứng sau thứ rào chắn mà Louise dùng khi giao tiếp với những sinh vật ngoài hành tinh được cô gán cho cái tên Abbott và Costello. Như cô muốn tháo bỏ đi rào chắn, chúng ta cũng muốn “tháo bỏ” những giới hạn và bước vào sau lớp mặt nạ.

Như đã nói, “Arrival” là một làm phim tài năng và tham vọng đáng xem. Phim buộc khán giả phải suy nghĩ lại rằng điều gì khiến chúng ta thật sự là người, cũng như tầm ảnh hưởng của nỗi đau trong sự tồn tại của con người. Ở phần hay nhất của phim, và hầu như trong toàn bộ diễn xuất của Adams, bộ phim khiến ta hiểu rằng con người đều có những ngày thất bại trong giao tiếp vào bị bao trùm bởi nỗi sợ hãi không tên. Và điều đẹp nhất của chúng ta là trở thành những kẻ kiên nhẫn, đứng dậy khi bị quật ngã và hàn gắn những gì bị phá vỡ.

Posted in: Dịch thuật,Điện ảnh