Your Name - Chuyến du hành định mệnh đầy cảm xúc cùng chuyến tàu mang tên thời gian

“Dù em ở đâu trên thế giới này, anh nhất định sẽ đến gặp em” đây chính là câu thoại đã chạm vào biết bao trái tim người xem của nhân vật Taki trong bộ phim hoạt hình Nhật Bản Your name của đạo diễn Shinkai Makoto vừa công chiếu vào ngày 13/1 ở Việt Nam. Bạn có tin vào định mệnh? Bạn có nghĩ rằng chúng ta gặp gỡ nhau đều là một cái duyên không? Và bạn có tin rằng có thứ gọi là phép màu của tình yêu? Tất cả sẽ có trong chuyến du hành đầy cảm xúc cùng chuyến tàu thời gian trong bộ phim Your name-Tên của cậu là gì?

Poster chính thức của Your Name tại Việt Nam

Chuyến tàu thời gian mang ta đến với trạm cảm xúc mang tên những rung động nhẹ nhàng. Ta mỉm cười vì những câu chuyện rất đời thường rất thật mà Your name chuyển tải đến. Bằng cách xây dựng những cảnh phim với các hình ảnh quen thuộc trong cuộc sống, đạo diễn đã hiện thực hóa, tự nhiên hóa bộ phim đạt cảm giác đây không phải là một phim hoạt hình  2D với các nhân vật được vẽ nữa mà đó như chính con người thật đang ở trong cuộc sống. Là Mitsuha một cô bé học sinh trung học sống ở một vùng quê  Itomori yên bình có phần nhàm chán và luôn mong sẽ được tới một nơi khác nhộn nhịp hơn vùng quê chán ngắt này qua ước mơ mà em gái cô bé nói là thật ngốc nghếch: “muốn được làm một cậu trai đẹp sống ở Tokyo”, là cậu học sinh trung học ở Tokyo  đam mê kiến trúc và hay gặp rắc rối vì tính khí bốc đồng tên Taki, là người bà luôn muốn gìn giữ những truyền thống của dòng họ qua nghề đan dây, là những câu chuyện thường nơi phố huyện, là những buổi sáng đi học trong nắng sớm cùng bạn bè, …

Tất cả như thổi vào ta làn gió nhẹ nhàng thân quen trong cảm xúc, ta bắt gặp chính mình trong những hình ảnh, những câu chuyện rất đỗi thân thuộc kia và từ đó ta tin những gì phim kể là thật. Ta như sống lại những ngày còn ngồi trên ghế nhà trường với những cảm xúc rung động sáng trong của mối tình học trò ngây thơ khi cùng chứng kiến tình cảm dễ thương của Taki và Mitsuha. Tuy phim không đi sâu vào miêu tả chuyện tình này nhưng đó cũng chính là cái hay. Nó giữ cho ta được những rung động nhẹ nhàng của một tình cảm vừa chớm nở,là sự ngây ngô của câu tỏ tình “Tớ thích cậu” được Taki viết vào trong tay Mitsuha ngày gặp gỡ, là sợi dây buộc tóc của Mitsuha mà Taki luôn giữ bên mình như một vật bảo hộ trong suốt 3 năm vì đó là món quà của “một người quan trọng không được quên” tặng, là nỗi buồn khi biết người mình thích đi hẹn hò với một cô gái khác mà cắt tóc của Mitsuha…nhẹ nhàng lắm tự nhiên lắm những cảm xúc trong từng cảnh phim.

Chuyến tàu thời gian lại tiếp tục mang ta đến với trạm của những nút thắt cảm xúc. Ở đó cảm xúc của người xem như bị thách thức bởi những nút thắt-mở liên tục trong mạch phim. Đạo diễn đã rất tài tình khi mở đầu phim bằng loạt chuyển cảnh giữa hai nhân vật chính với những câu hỏi: liệu điều mình tìm kiếm thật sự là gì? Người ấy là ai? Điều đó có tồn tại không?...Chính điều này đã tác động đến cảm xúc người xem bởi sự khó hiểu của những câu hỏi không lời đáp và điều đó đã đưa người xem vào mê cung của sự tò mò. Tò mò hơn nữa khi Taki và Mitsuha không hiểu vì mọi người xung quanh đều nói mình đã trở lại bình thường rồi và những điều được kể lại về mình của một ngày bất thường đó hoàn toàn không có trong kí ức của Taki và Mitsuha. Khi người xem bắt đầu bị kéo vào mớ hỗn độn thông tin thì những nút thắt dần dần được tháo gỡ.

Việc hoán đổi thân xác đã khiến cuộc sống của hai bạn trẻ đảo lộn

Bạn có tin được vào một ngày sau khi ngủ dậy bạn sẽ trong thân xác của một người hoàn toàn xa lạ và khác biệt giới tính khi bạn chỉ mới là học sinh trung học với những ngỡ ngàng chưa khám phá hết về bản thân? Điều đó đã xảy ra ở hai nhân vật chính của chúng ta và mang đến hàng loạt những tình huống dở khóc dở cười khi  cứ 2 3 ngày lại bị hoán đổi cho nhau và khi dậy thì không nhớ gì cả. Tuy motif hoán đổi thân xác là không mới nhưng ở phim Your Name nó đã được khoát trên mình một diện mạo mới và mang thông điệp vượt thoát ra ngoài màn ảnh. Chính nhờ sự hoán đổi này mà Taki và Mitsuha có cơ hội trải qua những việc mà đó giờ mình chưa bao giờ làm. Những cú cắt cảnh bất ngờ là một trong những yếu tố quan trọng làm nên thành công trong việc “tung hứng” cảm xúc khán giả. Qua những lần cắt và chuyển cảnh nhịp nhàng chỉ bằng một câu thông báo “hãy cho con làm con trai Tokyo”, hay “con đang mơ à”… là cảnh được chuyển từ Taki sang Mitsuha hay ngược lại. Từ những chuyển cảnh này ta có thể thấy được những sự kiện diễn ra khi hai nhân vật chính hoán đổi cho nhau mà không hề bị hẫng trong mạch theo dõi. Taki trong thân thể của Mitsuha đã có thể biết cảm giác là con gái như thế nào, là được khám phá cảm xúc giới tính khi được đường hoàng sờ vào ngực của con gái và cảm nhận nó. Điều này lặp lại mỗi lần Taki hoán đổi đến nỗi em gái Mitsuha đã phải nói “chị yêu ngực của mình đến thế à” khi mỗi sáng khi lên đánh thức chị dậy ăn sáng đều thấy chị mình đang sờ ngực. Taki vốn sống trong một ngôi nhà mà chỉ có hai cha con sống không thấy sự hiện diện của người mẹ, những người bạn của cậu cũng toàn là con trai vì thế những khúc mắc hay tò mò về giới tính ở tuổi dậy thì dẫn đến hành động này là hoàn toàn có thể hiểu được. Taki một cậu trai thành thị đã tận hưởng được không khí yên bình của vùng quê Itomori với hàng dài những cây xanh, với bầu không khí trong lành, với sự yên ả của mặt hồ phẳng lặng chan hòa cùng ánh nắng sớm mai. Trên đường đi đến “vùng đất ấy” nơi có đền thờ của thiên của nhà Mitsuha, Taki đã được bà của Mitsuha nói về triết lí cuộc sống về “Musubi”: buộc sợi chỉ lại cũng là “Musubi”, con người liên hệt với nhau cũng là “Musubi”, thời gian trôi của là “Musubi”, “Musubi” chính là thời gian và những sợi dây đan của nghề truyền thống gia đình Mitsuha có lịch sử hơn 1000 năm ở Itomori chính là đại diện cho “Musubi”, đại diện cho thời gian, chúng đan vào nhau bền chặt nhưng cũng có lúc nới lõng và gặp gỡ nhau. Ngôi đền mà bà Mitsuha dẫn Taki đến là nơi linh thiêng và đó là nơi cất giữ một phần của Mitsuha-“Thánh tưởu”. Thánh tưởu có thể liên kết giữa thần linh và con người.

Cảnh dâng thánh tửu trong Your Name

Mitsuha trong thân thể của Taki cũng đã thỏa được ước mơ “Được là một cậu trai đẹp sống ở Tokyo” của mình. Mitsuha đã thấy được sự nhộn nhịp của thành phố với hàng dài những tàu diện ngầm, quán xá, xe cộ khắp mọi nơi hoàn toàn khác hẳn với vùng quê yên tĩnh chán ngắt với tàu điện ngầm tận hai tiếng mới có một chuyến, cửa hàng tiện lợi tới 9 giờ tối đóng cửa, không có nhà sách…và cô bé cũng đã được uống cafe trong quán cafe với giá có thể sống một tháng ở dưới quê. Biết được vị cafe thật sự là sao thấy được sự đối lập hoàn toàn giữa thành thị và nông thôn. Những chú chó trong quán café cũng khác hẳn với chó ở quê chúng được mặc đồ đeo nơ. Cafe thì được phục vụ trong những chiếc ly sang trọng cùng những món ăn hấp dẫn được bài trí đẹp mắt khác hẳn cafe quê là những lon được đóng sẵn và quán là chiếc ghế đá ở cạnh đường-chúng ta có thể hiểu nôm na nó rất giống với hình thức café bệt ở Việt Nam.

Không chỉ nhằm mục đích cắt cảnh bình thường những lần chuyển cảnh cũng chính là những lần nút thắt phim được siết chặt hơn nữa tạo nên cú lừa ngoạn mục về thời gian. Cảnh phim đặc sắc cả về việc cắt cảnh lẫn việc tạo nút nhấn cao trào là cảnh khi Mitsuha đang  ngắm sao chổi bay thì khung hình bỗng chốc đứng im lại thu về hình ảnh trong mắt Mitsuha chuyển đen rồi đột ngột  chuyển sang cảnh Taki không liên lạc được với Mitsuha. Chính từ khoảnh khắc này đã đánh dấu một cột mốc mới trong câu chuyện hé mở cho người xem về sự đánh tráo thời gian. Taki không thể hoán đổi một lần nào nữa với Mitsuha từ giây phút ấy vì thế cậu quyết định tìm gặp Mitsuha bằng những bức phác họa theo trí nhớ về phong cảnh của mình. Taki đã tìm được nơi Mitsuha sống nhưng bất ngờ thay đó là thị trấn đã bị sao chổi tàn phá cách đây 3 năm, 500 người chết và giờ không còn ai sống ở đó nữa. Trong khoảnh khắc Taki dò thấy tên Mitsuha trong danh sách những người tử nạn trái tim của người xem như bị ai đó vò nát bởi đau thương. Tất cả là gì? Một trò chơi của định mệnh hay là sự sắp đặt của thời gian khi Taki hiểu ra mình hoán đổi cho Mitsuha vào khoảng thời gian 3 năm trước. Điều đó có nghĩa là có một sự xuyên không của việc hoán đổi. Taki hiện tại  trong thân xác Mitsuha 3 năm trước và Mitsuha trong thân xác của Taki 3 năm sau. Vì sao phải là khoảng thời gian 3 năm trước này? Vì đó là lần đầu tiên trên tàu điện ngầm cuộc gặp gỡ định mệnh của hai người đã diễn ra. Mitsuha quyết định lên Tokyo gặp Taki vì biết hôm đó Taki có cuộc hẹn hò với người mà cậu thầm thương là chị làm chung ở tiệm thức ăn Ý mà trong lúc hoán đổi Mitsuha đã thay Taki hẹn. Đó chính là lúc Mitsuha nhận ra tình cảm của mình dành cho câu trai Tokyo không chỉ dừng lại ở chỗ là một nguời bạn mình được mượn thân xác nữa, cảm xúc nó lớn lên và dâng thành dòng nước mắt trào dâng nơi khóe mắt. Taki của 3 năm trước không biết Mitsuha vì thế cậu không hề biết cô bé “khó hiểu” mình gặp trên tàu điện ngầm với câu hỏi “cậu không nhớ mình à” của Mitsuha-người biết rõ Taki là ai. Chính sự chênh lệch về thời gian đã trở thành mắc xích cho câu chuyện. Khi Mitsuha bước xuống tàu Taki đã chạy theo và hỏi “Tên của cậu là gì” Mitsuha vội vã đáp “Tên của tớ là Mitsuha” và tháo dây cột tóc đưa cho Taki. Khoảnh khắc hai người cùng nắm dây cột tóc chính là khoảnh khắc định mệnh. Bởi dây cột tóc của Mitsuha được đan bằng những sợi chỉ của nghề gia truyền của gia đình cô bé, nó chính là minh chứng cho dòng thời gian “Mubusi”. Và chính sợi dây này-hay chính dòng thời gian này đã mang Taki hoán đổi được với Mitsuha để cứu cô khi cậu uống Thánh tưởu-một phần con người của Taki. Cảnh sợi dây buộc tóc trên tay Taki dài ra dài ra cuộn xoáy như dòng thời gian được xoay trở lại có sức ám ảnh mạnh mẽ đến người xem. Taki thấy được hết kí ức của Mitsuha từ khi còn bé đến lúc trước ngày sao chổi rơi. Và Taki trong thân xác Mitsuha đã lên kế hoạch cứu Mitsuha và dân làng thoát khỏi đại họa. Cũng từ đây dòng thời gian song hành đồng hiện: quá khứ-hiện tại nhập vào nhau. Taki và Mitsuha ở chung một nơi, nghe thấy được tiếng gọi tên nhau nhưng không thể thấy nhau, chạy lướt qua nhau, cảm nhận được đối phương ở đó nhưng không thể thấy được bởi lằn ranh của hiện tại và quá khứ.Tuy nhiên phép màu một lần nữa xuất hiện khi hoàng hôn buông xuống-“đó là lúc không phải trưa củng chẳng phải tối, khi mà luân lí trên đời mờ nhạt đi, có khi ta sẽ gặp được thứ không phải người” như cách mà cô giáo đã giảng về từ hoàng hôn ở đầu phim. Taki và Mitsuha thấy nhau và được ở trong chính thân thể của mình đây có thể là lần gặp gỡ đầu tiên của hai người sau lần gặp định mệnh của 3 năm trước. Taki đã nói cho Mitsuha về kế hoạch sơ tán mọi người đang thực hiện dang dở với những người bạn của cô và nói cô phải hoàn thành nó để cứu chính mình. Và để đừng quên nhau lúc chia tay hãy viết tên lên tay nhau. Khi đến lượt Mitsuha viết lên tay Taki thì bỗng nhiên cô bé biến mất dòng thời gian tách ra quá khứ và hiện tại trở về với vị trí của nó.

Mitsuha nhìn thấy sao chổi rơi lần đầu

Cảm xúc người xem một lần nữa như hụt xuống khoảng trống tận cùng khi sao chổi rơi xuống thị trấn Itomori. Không thể thay đổi được một chuyện hiển nhiên của tự nhiên. Dòng thời gian chuyển về hiện tại của Taki 5 năm sau khoảnh khắc đó. Taki của 5 năm sau vẫn mãi miết đi tìm một người quan trọng không thể quên được nhưng cũng không thể nhớ được đó là ai.

Sau những nốt thăng của cảm xúc, ga cuối cùng của chuyến tàu thời gian neo lại ở nơi gọi là sự lắng động. Người xem lắng lòng mình với phép màu của tình yêu đã thay đổi được định mệnh. Chính từ tình yêu chân thành mà Taki đã quyết định phải cứu được Mitsuha. Chính tình yêu chân thành đã mang dũng khí cho Taki viết vào tay Mitsuha 3 chữ : “Tớ thích cậu” thay cho tên của cậu ở lần gặp cuối của hoán đổi. Điều đó như nói lên rằng Mitsuha chỉ cần nhớ tình cảm của mình với cậu còn tên tớ một ngày nào đó chúng ta sẽ gặp lại nhau và cậu sẽ biết, một lời hứa một lời hy vọng về phép màu tình yêu. Sao chổi vẫn rơi nhưng không ai thiệt mạng chỉ có 104 người bị thương đây chính là lúc ta mở ra kết thúc mới cho câu chuyện. Cái kết cho câu chuyện tình cảm của tuổi học trò được viết tiếp vào 5 năm sau đó khi Taki nay đã đi làm và thấy một cô gái với chiếc cột tóc đỏ-vật mà Taki đã trả lại cho Mitsuha vào 5 năm trước. Mitsuha và Taki đi lướt qua nhau trong một đêm đầy tuyết rơi. Trong rất nhiều bộ phim Nhật, đêm tuyết rơi sẽ có điều kỳ diệu xảy ra, đây vừa là một hình ảnh manh tính chất ẩn dụ vừa là thông báo ngầm cho điều kì diệu sẽ đến. Taki và Mitsuha nhìn thấy nhau trên hai tàu điện ngược hướng,chợt nhận ra rằng người đó thật quen. Họ tìm đến nhau, chạy tìm nhau, rồi lại đi lướt qua nhau trên bậc cầu thang. Khoảnh khắc Taki và Mitsuha bước qua từng bậc cầu thang như chính cái cách mà họ bước qua thời gian để tìm “người quan trọng không thể nào quên của mình”, tìm người mà Taki đã gọi tên rồi lại quên, gọi tên rồi lại không nhớ chỉ biết rằng “Dù em ở đâu trên thế giới này, anh cũng sẽ đến gặp em”, là người quan trọng đã viết lên tay 3 chữ tớ thích cậu thay cho tên của cậu ấy trên tay Mitsuha. Tuy không thể nhớ được tên nhau nhưng cảm giác về nhau thì luôn còn trong hai nhân vật chính, Taki đã không để cho cơ hội trôi qua vỉ cậu biết có khi bỏ lỡ một khoảnh khắc là xa nhau đến tận trăm năm-khi hỏi “Có phải chúng ta đã gặp nhau khi trước” và Mitsuha trong nước mắt cũng đã trả lời: “Tớ cũng nghĩ vậy”. Kết thúc phim là câu hỏi của hai nhân vật “Tên của cậu là gì” chính là lúc cảm xúc người xem bùng nổ rồi lắng lại dành cho mình một cái kết riêng cho câu chuyện tình yêu được viết tiếp.


Không chỉ có tình yêu đẹp như ngôn tình, chuyến tàu thời gian trong Your name còn cho ta thấy được vẻ đẹp của rất nhiều điều cần trân trọng. Đó tình cảm của một người bà rất mực yêu thương cháu và luôn tự hào về truyền thống gia đình với nghề đan dây có lịch sử hơn 1000 năm, là nét ngây thơ hồn nhiên của đứa em gái nhỏ Yotsuha dành cho Mitsuha khi mỗi sáng đều đánh thức chị dậy ăn sáng bằng cách không nhẹ nhàng cho lắm, là những câu nói “chị thật ngốc nghếch” khi nghe về ước muốn được làm con trai Tokyo của chị. Tình cảm bạn bè cũng lấp lánh trong phim khi cả Mitsuha và Tki đều có những người bạn hết lòng vì mình. Những người bạn lo lắng khi thấy Mitsuha vì buồn mà cắt tóc, những người bạn thực hiện kế hoạch đánh bom trạm điện và phát thanh sơ tán người dân của Mitsuha chỉ bằng niềm tin tuyệt đối vì đó là Mitsuha nên sẽ làm. Là những người bạn luôn quan sát Taki và không để cho cậu đi một mình tìm kiếm một cô gái nào đó không biết rõ vì sợ cậu bị gạt, là nắm cơm cuộn trao nhau khi sáng Taki quên mang cơm. Tình bạn đẹp như vậy đấy chỉ có tin tưởng và yêu thương nhau chân thành thì mới có thể làm được như thế. Ta còn xúc động bởi hộp cơm của bác chủ quán ăn-người đã chỉ và đưa Taki đến Itomori trong một ngày mưa bão với câu nói đơn giản mà ấm áp “mang hộp cơm này đến đó mà ăn”… tất cả những tình cảm ấy hòa quyện thành những cảm xúc lắng lòng người xem.

Your name chạm đến từng cung bậc cảm xúc không chỉ vì chuyến hành trình của dòng thời gian mà còn ở những hình ảnh và âm thanh được trau chút đến từng chi tiết nhỏ. Khán giả sẽ không thể nào quên những khung cảnh thiên nhiên tươi đẹp của vùng quê Itomori yên bình với những hàng cây xanh rợp bóng mát chạy dài theo con đường quê, cảnh mặt hồ long lanh ánh nắng hay cảnh bầu trời đêm đầy sao lấp lánh. Cả đất nước Nhật Bản xinh đẹp bỗng chốc thu bé lại thành những hình ảnh trên từng cảnh phim. Hình ảnh ngôi sao chổi cũng được chăm chút tỉ mĩ  tạo thành một khung cảnh tuyệt đẹp có một không hai. Sợi dây buộc tóc và sao chổi bay đều là đại diện cho dòng thời gian định mệnh quyết định hướng câu chuyện. Nếu để ý ta sẽ thấy rằng hầu hết các cảnh của phim đều tràn ngập ánh nắng, đều đó vừa tạo nét tươi vui cho phim vừa làm nổi bật những khung cảnh thiên nhiên với gam màu tươi sáng. Và một yếu tố không nhỏ tạo nên sự thành công của phim chính là âm nhạc. Âm nhạc trong phim là bản hòa ca của cảm xúc,là kết tụ, là chất xúc tác làm cho nội dung câu chuyện được chuyển tải một cách trọn vẹn nhất. Âm nhạc trong phim do nhóm Radwimps chịu trách nhiệm. Những cảnh phim về mang tính “tả” sẽ được diễn đạt bằng nhạc không lời. Ta ngây ngất trong những thanh âm êm đềm của vùng quê Itomori thanh bình, hòa mình vào sự nhộn nhịp trong giai điệu như chính hơi thở của thành phố Tokyo năng động. Tôi đặc biệt ấn tượng với những bản nhạc không lời này vì tính “tả” không cần ngôn từ của nó, đó như chính dòng thời gian của cuộc sống không lời không chữ nhưng chứa đựng cả linh hồn cuộc sống. Sức gợi vô biên từ những điều không nói trong nhạc không lời là không thể giới hạn trong bất cứ ranh giới nào cả. Bài nhạc chủ đề phim lại mang đến cảm xúc cho những điều nhân vật muốn nói. Có lẽ chính bài nhạc phim đã góp phần nào vào việc bộc lộ tình cảm và thay lời muốn nói cho nhân vật. Những lúc hai nhân vật hoán đổi cho nhau, lúc Mitsuha thấy dòng chữ “tớ thích cậu” trên tay nhạc ngân lên da diết câu hát “anh đã tìm kiếm em muôn kiếp trước” hay những câu “Chỉ cần một chút, một chút nữa thôi…gần một chút một chút nữa thôi” vang lên lúc cuối phim khi Taki và Mitsuha gặp nhau như chính tiếng lòng của nhân vật. Từng câu chữ lời của bài hát như khớp vào từng khung cảnh và trở thành lời thoại một cách rất nghệ thuật.

Taki và Mitsuha gặp nhau trong thời khắc giáp ranh giữa không - thời gian

Nếu muốn bước vào một cuộc hành trình nhẹ nhàng, sâu lắng cùng cảm xúc, chuyến tàu thời gian Your name chính là một lựa chọn hoàn hảo. Your name-Tên của cậu là gì? Your name-những cung bậc cảm xúc thân quen, Your name-cuộc sống hiện thực được nghệ thuật hóa trong từng cảnh phim, Your name-bản hòa ca âm nhạc của những thanh âm cuộc sống. Tất cả hòa lại chạm vào từng nốt nhạc cảm xúc người xem và làm cho ta nhận ra rất nhiều điều kì diệu trong cuộc sống và thêm trân quí hơn những người ta gặp gỡ vì biết đâu đó chính là người mà định mệnh đã gửi đến để bên cạnh ta, dành riêng cho ta. Hãy một lần bước vào chuyến hành trình đầy cảm xúc trong Your name để tìm cho mình câu trả lời “Tên của bạn là gì?”.

Nguyễn Thanh Vy